station amsterdam centraal
Amsterdam Centraal staat bekend door het karakteristieke frontgebouw, het Cuypersgebouw, ontworpen door architect P.J.H. Cuypers en gebouwd in 1882-1889. Het betreft het drukst bezochte rijksmonument van Nederland en een complex met grote cultuurhistorische waarde. Door zijn plaats in de stad en zijn architectuur is het station een niet weg te denken markant element in de gebouwde omgeving van Amsterdam.
Het Cuypersgebouw is sinds de bouwtijd van ruim een eeuw geleden herhaaldelijk aangepast aan eisen en wensen die op dat moment nodig waren en heeft deze veranderingen in zich op moeten (en kunnen) nemen om te voldoen aan het groeiend aantal reizigers, andere zienswijzen, en veranderingen in de nabije omgeving en aansluitend vervoer. Door sommige veranderingen is de waarde van het gebouw verminderd of verloren gegaan. Andere wijzigingen hebben een positiever effect op de architectuur gehad. Momenteel vraagt het station weer om een aanpassing; nieuwe wensen en voorschriften, vraag naar voorzieningen en een optimaler gebruik voor de reiziger.
Om de diverse kwaliteiten van het Cuypersgebouw tijdens de hedendaagse aanpassingen aan het station zeker te kunnen stellen, is voor het gedeelte dat de ontwerpopgave betreft – de centrale hal, de oost- en westpromenade en de begane grond van de vleugels en de paviljoens – een Analyse van de Architectuur (d.d. 10 oktober 2012) opgesteld. In de analyse worden randvoorwaarden gesteld en aanbevelingen gegeven om de monumentale en architectonische kwaliteiten te kunnen herstellen en daarnaast het Programma van Eisen te realiseren. De analyse geldt zo als basis voor de nieuwe plannen die noodzakelijk zijn in het kader van de verbeteringen van het stationscomplex en voor de uitwerkingen door de diverse adviseurs, opdrachtgever en vergunningverlenende instanties.
Het nieuwe plan bestaat uit de restauratie van de voorgevel en het herstel van de architectuur van de vleugels en de Cuypershal met aansluitend de opgang naar de wachtkamers (‘horecaboulevard’).
De Cuypershal krijgt voor een groot deel zijn oorspronkelijke en rijke gedecoreerde uitstraling terug. In de hal draait alles om een duidelijke oriëntatie en routing voor de reiziger; men wordt als vanzelf naar de treinen, informatie en de horecagelegenheden op de eerste verdieping geleid. Om dit te bereiken is het noodzakelijke om eerst de ruimtelijkheid van de hal te herstellen, mede door alle latere toevoegingen te verwijderen, zoals de verdieping met kantoren uit de jaren ’50. Zo wordt de visuele verbinding tussen hal en het eerste perron hersteld en kunnen de kwaliteiten van het gebouw worden behouden en teruggebracht.
Het ontwerpteam bestaat uit TAK architecten, Benthem Crouwel Architects - Merk X en VOF Stationseiland. Wij werken samen met opdrachtgevers NS Stations en ProRail om het bestaande complex en de wijzigingen en nieuwe toevoegingen samen te brengen. De westvleugel en de opgang naar de ‘horecaboulevard’ aan het eerste perron zijn inmiddels geopend.
fotografie (foto 2, 4 en 5): Van Dalen fotografie
fotografie (foto 3, 6, 7, 9 t/m 13, 15 t/m 17): Kees-Jan Bakker
impressie: Benthem Crouwel Architects / Merk X naar ontwerp van Benthem Crouwel Architects / Merk X, VOF stationseiland en TAK architecten
film restauratie: VanSelfie, Maxime van Maesen i.o.v. Van Wijk houtindustrie
film verborgen schatten: Venema restauratie
